Hệ thống cảng biển Hải Phòng

Miền Bắc đang dần trở thành cửa ngõ của lĩnh vực điện tử, tự động và cơ khí chính xác. Tập đoàn Samsung (Hàn Quốc) đã xây dựng nhà máy điện thoại di động ở 2 tỉnh Bắc Ninh và Thái Nguyên. Khu công nghiệp Deep C gần cảng Lạch Huyện thu hút khoảng 80% công ty Việt Nam và quốc tế. Nghi Sơn, nhà máy lọc dầu thứ hai của Việt Nam, đi vào hoạt động giữa năm 2018. Các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Bắc Mỹ và Châu Âu hiện đi qua Singapore hoặc Hong Kong. Mitsui O.S.K. Lines, công ty vận tải biển Nhật Bản, dự kiến mở tuyến hàng hải trực tiếp từ Lạch Huyện tới Bắc Mỹ. Nhiều công ty đã bố trí cơ sở quanh cảng Lạch Huyện, Vingroup đang xây nhà máy ôtô Vinsmart tại khu kinh tế cách đó không xa. Sự trỗi dậy của các thành phố cảng ở cả miền Bắc và miền Nam Việt Nam có thể tác động đến ngành công nghiệp logistics trên bộ ở Đông Nam Á. Hành lang Kinh tế Đông – Tây, tuyến đường bộ dài 1,500 km kết nối Việt Nam, Lào, Thái Lan và Myanmar, đi vào hoạt động đã mở ra con đường để Việt Nam xuất khẩu hàng hóa sang Lào, miền Đông Thái Lan và các nơi khác.

Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn tại Thanh Hóa

Hệ thống cao tốc Hải Phòng – Hà Nội, Hải Phòng – Quảng Ninh, Hà Nội – Thái Nguyên, Hà Nội – Lạng Sơn … hoàn thành đã tạo thành mạng lưới giao thông liên hoàn, hiện đại của Bắc Bộ, rút ngắn thời gian lưu thông giữa các tỉnh phía Bắc tới Khu Công nghiệp Đình Vũ (Khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải) và cảng quốc tế tại đây. Có thể khẳng định, cảng Lạch Huyện giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong hệ thống cảng biển Việt Nam. Đây là cảng tổng hợp đáp ứng nhu cầu bốc xếp hàng hoá vận tải bằng đường biển ngày càng tăng của các tỉnh, thành phố, khu công nghiệp, khu kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, đặc biệt là vùng tam giác tăng trưởng kinh tế Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh. Về lâu dài, cảng Lạch Huyện sẽ thu hút một phần lớn hàng trung chuyển quốc tế và khu vực.

Để đảm bảo mục tiêu, chất lượng điều chỉnh Quy hoạch, Bộ GTVT yêu cầu Cục Hàng hải Việt Nam, Tư vấn Tediport khẩn trương thực hiện một số nội dung cụ thể. Theo đó, cần rà soát, cập nhật số liệu thống kê lượng hàng hóa thông qua khu vực cảng biển Hải Phòng (không bao gồm lượng hàng tại Khu bến cảng Hoàng Diệu); cập nhật lượng hàng của các Khu kinh tế, Khu công nghiệp của thành phố Hải Phòng và lân cận như Tổ hợp Nhà máy ô tô Vinfast …, tình hình phân bổ hàng hóa, cơ cấu dịch chuyển … làm cơ sở đánh giá năng lực thông qua, tính toán dự báo hàng hóa trong thời gian tới tại khu vực để đưa ra các giải pháp phù hợp trong điều chỉnh Quy hoạch, đảm bảo tính kinh tế – xã hội, kinh tế – kỹ thuật.

Hệ thống cảng quốc tế Hải Phòng

Ngày 25/8/2018, Chính phủ Việt Nam đã cho phép Cảng Hải Phòng thuộc Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) được đầu tư xây dựng bến số 3 và số 4 Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng (Lạch Huyện). Theo quy hoạch, Cảng biển Hải Phòng đến năm 2020 thông qua lượng hàng từ 109-114 triệu tấn/năm, đến năm 2030, khoảng 178.5-210 triệu tấn/năm. Riêng container dự kiến đạt khoảng 5.84-6.2 triệu TEUs/năm vào năm 2020, 11.2-12.5 triệu TEUs/năm vào năm 2030. Khu bến cảng Lạch Huyện sẽ phát triển thành khu cảng hiện đại, là cảng duy nhất ở miền Bắc đón được các tàu mẹ đến 150,000 tấn, đáp ứng vai trò là cảng cửa ngõ quốc tế, kết hợp phục vụ mục tiêu trung chuyển quốc tế.

CẢNG QUỐC TẾ HẢI PHÒNG

Cảng Hải Phòng là một cụm cảng biển tổng hợp cấp quốc gia, lớn thứ 2 ở Việt Nam sau cảng Sài Gòn và lớn nhất miền Bắc, là cửa ngõ quốc tế của Việt Nam nằm tại ba quận Hồng Bàng, Ngô Quyền và Hải An thành phố, bên cạnh đó cụm cảng Lạch Huyện Cửa ngõ Quốc tế mới loại 1A đang được hoàn thiện sẽ mang một tầm vóc mới cho cảng biển Hải Phòng.

Cảng Hải Phòng hiện nay bao gồm các khu bến cảng chính sau:

1. Cảng Vật Cách: Xây dựng năm 1965, ban đầu là những dạng mố cầu, có diện tích mặt bến 8×8 m, cảng có 5 mố cầu bố trí cần trục ôtô để bốc than và một số loại hàng khác từ sà lan có trọng tải từ 100 đến 200 tấn.
2. Cảng Hải Phòng (khu cảng chính, hay còn gọi là Bến Hoàng Diệu, trước gọi là Bến Sáu kho) trên sông Cấm: cảng container nội địa, cảng bốc xếp và vận chuyển hàng hóa rời, chủ yếu phục vụ nội địa. Khu cảng này có 11 cầu tàu, độ sâu trước bến là 8.4 m; hệ thống kho rộng 31,320 m²; hệ thống bãi rộng 163 nghìn m².
3. Cảng Hải Phòng (khu bến Chùa Vẽ) trên sông Cấm: cảng container chuyên dụng, có 5 cầu tàu, hệ thống bãi rộng 179 nghìn m².
4. Khu bến Đình Vũ và Nam Đình Vũ: có thể tiếp nhận tàu trọng tải 10 nghìn – 20 nghìn DWT. Cảng gồm 8 cầu tàu bê tông cốt thép, 2 cầu đang xây dựng trong đó có 1 bến nghiêng; Kho có diện tích 70.232 m², bãi chứa hàng có diện tích 39.000 m²; Thiết bị bốc dỡ: có cẩu cố định và di động 10 – 50 – 70 tấn, có xe nâng, hạ hàng, băng chuyển tải và cẩu xếp dỡ công ten nơ; Độ sâu trung bình của mực nước là 7 m; Có đường sắt vào các cầu tàu số 8 – 9 – 10 – 11.

Khả năng xếp dỡ: từ 3,5 đến 4,5 triệu tấn/năm. Đang tăng cường khả năng xếp dỡ hàng hóa và công ten nơ lên 7 triệu tấn/năm.

• Khu bến sông Cấm: 5 nghìn – 10 nghìn DWT
• Khu bến Diêm Điền (huyện Thái Thuỵ, tỉnh Thái Bình): 1 nghìn – 2 nghìn DWT
• Cảng Thủy sản
• Cảng Đoạn Xá
• Cảng Tân Vũ: có độ sâu cốt luồng là 7.3 m, độ sâu trước bến là 10.3 m, tiếp nhận được tàu 20 nghìn DWT, hiện có 2 cầu tàu dành cho làm hàng container (khi xây hoàn thành, sẽ có thêm 1 cầu tàu dành cho làm hàng container và 2 cầu tàu dành cho làm hàng rời).
• Cảng Hải An: Hiện có 1 cầu tàu dành cho làm hàng container

CẢNG QUỐC TẾ LẠCH HUYỆN (1, 2, 3, 4, 5, 6)

Cục Hàng hải Việt Nam dẫn thông tin, cảng Lạch Huyện là một trong những cảng nước sâu lớn nhất Việt Nam, là cảng trọng điểm lớn nhất miền Bắc, có khả năng tiếp nhận tàu container sức chở từ 6,000 – 8,000 TEUs và tàu tổng hợp tải trọng 50,000 – 100,000 DWT. Cảng này sẽ giúp hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam đi trực tiếp châu Âu, châu Mỹ mà không phải trung chuyển qua Singapore, Hong Kong, Hàn Quốc … Cùng với những điểm mới trong quy hoạch, cụm cảng lớn nhất miền Bắc này cũng đang đối diện nhiều thách thức, cần sớm tìm giải pháp để nâng cao năng lực khai thác cảng. Cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện (HITC) là liên doanh giữa Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn (nắm giữ 51% vốn), Công ty TNHH MITSUI O.S.K Lines Nhật Bản (nắm giữ 17.5% vốn), Công ty Wan Hai Lines Đài Loan (nắm giữ 16.5% vốn) và Tập đoàn Itochu Nhật Bản (nắm giữ 15% vốn). Cảng này có diện tích 56.9 ha nằm tại tại thị trấn Cát Hải, huyện Cát Hải, TP Hải Phòng. Lạch Huyện còn có hai cần cẩu bốc dỡ container lớp 5 tấn. Cảng Lạch Huyện gồm có 3 cảng chính:

• Cảng container Quốc tế Hải Phòng HICT (Haiphong International Container Terminal) là cảng biển nước sâu đầu tiên của khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc. Cảng HICT tọa lạc tại thị trấn Cát Hải, huyện Cát Hải, thành phố Hải Phòng. Cảng được xây dựng trên diện tích 44,9 ha bãi, độ sâu trước bến 16 m, vũng quay tàu rộng 660 m, độ sâu luồng tàu 14 m (chưa tính thủy triều). Giai đoạn đầu hiện có 02 bến cảng container có tổng chiều dài 750 m có tiếp nhận tàu container sức chở 14.000 TEU, tàu tổng hợp có trọng tải 160.000 DWT. Bến tàu, bến sà lan dài 150m tiếp nhận nhận tàu, sà lan chở container đến 160 TEU.
• Cảng Container Quốc tế Tân Cảng Hải Phòng (TC-HICT): là cảng biển nước sâu đầu tiên tại khu vực phía Bắc, nằm tại cửa Lạch Huyện, Sông Chanh thuộc địa phận thị trấn Cát Hải, huyện Cát Hải, thành phố Hải phòng; cách phao số “0” đoạn Lạch Huyện luồng Hải Phòng 20.3 km. Cảng chính thức tiếp nhận các tuyến dịch vụ tàu mẹ trực tiếp đi Mỹ và Canada từ ngày 10/4/2019.
• Cảng container Quốc tế Hải Phòng HICT (Haiphong International Container Terminal): là cảng biển nước sâu đầu tiên của khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc. Cảng HICT tọa lạc tại thị trấn Cát Hải, huyện Cát Hải, thành phố Hải Phòng. Cảng được xây dựng trên diện tích 44.9 ha bãi, độ sâu trước bến 16 m, vũng quay tàu rộng 660 m, độ sâu luồng tàu 14 m (chưa tính thủy triều). Giai đoạn đầu hiện có 02 bến cảng container có tổng chiều dài 750 m có tiếp nhận tàu container sức chở 14,000 TEU, tàu tổng hợp có trọng tải 160,000 DWT. Bến tàu, bến sà lan dài 150 m tiếp nhận nhận tàu, sà lan chở container đến 160 TEU. Cảng Container quốc tế Hải Phòng (HICT) là liên doanh giữa Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn, Công ty TNHH MITSUI O.S.K Lines Nhật Bản, Công ty Wan Hai Lines (Đài Loan) và Tập đoàn Itochu (Nhật Bản). Cảng khởi công xây dựng ngày 12/05/2016, hoàn thành và bắt đầu đưa vào khai thác chính thức kể từ ngày 13/05/2018. Sản lượng hàng hóa thông qua cảng dự kiến đạt 1.1 triệu TEU/năm.

Đây là cảng container lớn nhất miền Bắc Việt Nam với hệ thống cầu cảng dài 980.6m, tổng diện tích bãi chứa hàng khoảng 50 ha. Bãi chứa hàng sử dụng cần cẩu giàn RTG là 24 block trong đó có 02 block chuyên dụng làm hàng container lạnh; Bãi chứa hàng sử dụng xe nâng Reach stacker là 26 block, tổng lượng chứa tối đa của bãi trong cùng một thời điểm khoảng 25,000 TEUs. Nhằm tăng cường năng lực xếp dỡ và tiếp nhận container, tăng khả năng cạnh tranh trong lĩnh vực khai thác tại khu vực phía Bắc đáp ứng yêu cầu khách hàng, trong thời gian qua Cảng Hải Phòng đã hoàn thành đầu tư 02 cần trục giàn QC phục vụ xếp dỡ tại cầu số 01 Cảng Tân Vũ. Cần trục được sản xuất tại CHLB Đức, sản xuất năm 2017. Đây là loại cần trục giàn cầu tàu (QC) chuyên dùng xếp dỡ container. Sức nâng 40/50 tấn. Chiều cao nâng tính từ đỉnh đến đáy khung cẩu: 30 mét. Độ sâu lấy hàng dưới mặt ray 12 mét. Tầm với phía sông: 40 m, tầm với hậu: 16 m. Cần cẩu phục vụ khai thác các tàu có chiều ngang xếp 14 hàng container, xếp cao 6 container trên mặt boong tàu. 

Cần cẩu QC trị giá 5 triệu USD của Đức

Bến số 1 và 2: do Công ty Cảng Container Quốc tế Hải Phòng HICT (liên doanh do Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn nắm giữ 51% vốn điều lệ) làm chủ đầu tư. Hai bến cảng này đã đi vào khai thác từ tháng 5/2018. Theo số liệu của Hiệp hội Cảng biển Việt Nam, 6 tháng đầu năm, sản lượng hàng hóa qua 2 bến đạt 123,809 TEUs, chiếm 7.5% sản lượng hàng hóa thông qua các cảng tại khu vực miền Bắc.  Đại sứ Hàn Quốc tại Việt Nam Kim Do Hyon ngỏ ý của Chính phủ và doanh nghiệp Hàn Quốc mong muốn được hợp tác đầu tư, khai thác cảng Lạch Huyện (Hải Phòng) tại cuộc gặp với Bộ Giao thông vận tải chiều 6/3/2019.

Cảng nước sâu Lạch Huyện bến 1, 2 thời điểm thi công 2017. Ảnh: Tuổi Trẻ.

Bến số 3 và 4: Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án các bến container số 3 và số 4 tại khu bến cảng Lạch Huyện, thuộc Cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng. Hai bến cảng sẽ do Công ty Cổ phần Cảng Hải Phòng (HNX: PHP) (đơn vị do Tổng công ty Hàng hải Việt Nam Vinalines nắm cổ phần chi phối) làm chủ đầu tư. Tổng nguồn vốn của dự án khoảng 6,946 tỷ đồng (302 triệu USD). Trong đó, vốn của doanh nghiệp khoảng 45%, gần 3,126 tỷ đồng. Còn lại vốn vay tín dụng là 3,820 tỷ đồng. Dự án sẽ được xây dựng trong vòng 5 năm từ 2020 đến 2025 và đưa vào sử dụng trong vòng 70 năm. Bến cảng số 3 dự kiến sẽ đưa vào khai thác vào năm 2022. Chiều dài cầu tàu của cả 2 bến là 750 m. Cảng có khả năng tiếp nhận tàu trọng tải đến 100,000 DWT. Dự án cũng sẽ xây dựng bến sà lan tiếp nhận tàu, sà lan sức chứa 100 – 160 TEUs. Các hạng mục công trình hạ tầng kỹ thuật, thiết bị đồng bộ, đáp ứng sản lượng hàng hóa thông qua 1,0 – 1,1 triệu TEUs/năm. 

Cảng nước sâu Lạch Huyện bến 3,4 đang được thi công

Bến số 5 và 6: Bộ Kế hoạch và đầu tư kiến nghị Thủ tướng xem xét, quyết định chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng bến số 5, số 6 khu bến cảng Lạch Huyện. Dự án do Tập đoàn Hateco đầu tư, có mục tiêu chính là xây dựng cảng hàng hóa hiện đại đưa hàng hóa xuất, nhập khẩu của khu vực phía Bắc tới thị trường Châu Âu, Châu Mỹ không phải trung chuyển qua các cảng tại khu vực như Singapore, Hong Kong. Dự án có quy mô 47 ha; đầu tư xây dựng 2 bến cập tàu tổng chiều dài tuyến mép bến là 750 m tiếp nhận cỡ tàu 100,000 DWT (8,000 TEUs) với kinh phí là 7,000 tỷ đồng (304 triệu USD).

Hệ thống cảng biển tại Lạch Huyện đến năm 2030 với 2 bến cảng 5 và 6

KẾT LUẬN

Hải Phòng vốn đã có một cảng biển Hải Phòng trên sông Cấm, nơi nước sâu nhất là 7 m. Điều này đồng nghĩa với việc cảng không thể tiếp nhận các tàu container cỡ lớn. Cảng quốc tế Lạch Huyện nằm tại cửa biển, nơi nước sâu nhất là 14 m. Cầu tàu tại cảng Lạch Huyện cũng dài gấp đôi cảng Hải Phòng.

Từ trước, các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Bắc Mỹ và châu Âu hiện đi qua Singapore hoặc Hong Kong. Mitsui O.S.K. Lines, công ty vận tải biển Nhật Bản, dự kiến mở tuyến hàng hải trực tiếp từ Lạch Huyện tới Bắc Mỹ. Công ty này trước đó dự đoán xuất khẩu sẽ tăng nhờ Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) cùng các thỏa thuận tự do thương mại khác.

Giai đoạn đầu tiên đã tất ngày 13/5/2018, cảng có khả năng tiếp nhận khoảng 300,000 TEU (1 TEU tương đương với một container tiêu chuẩn 20 foot, thể tích khoảng 39 m³). Con số này sẽ tăng lên tới khoảng từ 2 triệu đến 3 triệu TEU vào năm 2019. Cùng với năng lực của các cảng hiện có, Hải Phòng sẽ đủ sức tiếp nhận khoảng 5 triệu TEU, tương đương với cảng biển TP.HCM, đón 5.94 triệu TEU năm 2017. Năng lực hàng hải của Hải Phòng vẫn còn kém xa cảng biển Singapore, tiếp nhận 33.66 triệu TEU năm 2017, nhưng sắp bắt kịp cảng Laem Chabang, Thái Lan, với 7.78 triệu TEU năm 2017.

Ngày 13/5/2018, HITC khai trương và đón thành công tàu Wan Hai 805 có trọng tải 132,000 DWT (12,000 TEUs). Như đã nói trong bài viết “Kinh tế Việt Nam vs Malaysia, Thái Lan và Việt Nam” ngày 1/11/2020, Việt Nam đã có nhiều bước đi đồng bộ trên 2 lãnh vực công-tư để rút ngắn khoảng cách với các quốc gia Đông Nam Á sau 30 năm chiến tranh. Với sự thành công trong ngăn chận đại dịch Covid-19 cũng như sự trưởng thành của các tập đoàn công-tư, chuyện Việt Nam vượt qua các nước ASEAN cũng là điều không ngạc nhiên.

THAM KHẢO

1. Cảng container Quốc tế Hải Phòng – Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
2. Bài viết “Cảng nước sâu Lạch Huyện: Cửa ngõ quốc tế của khu vực phía Bắc” đăng trên mạng Petro Việt Nam ngày 7 tháng 12, 2018.
3. Bài viết “Cảng Hải Phòng sẽ đầu tư 2 bến tại Lạch Huyện gần 7,000 tỷ đồng” đăng trên mạng NDH-VN ngày 7 tháng 12, 2018.
4. Bài viết “Cảng Lạch Huyện: Cửa ngõ để Việt Nam tăng cường vị thế trên trường quốc tế” đăng trên mạng NDH-VN ngày 7 tháng 12, 2018.
5. Bài viết “Hàn Quốc muốn đầu tư khai thác cảng Lạch Huyện, Hải Phòng” đăng trên mạng Petro Việt Nam ngày 7/3/2019.
6. Bài viết “Cẩu giàn 5 triệu đô hư hại vì bị tàu container va phải” đăng trên mạng Tuổi Trẻ ngày 23/6/2019.

*****