TỔNG QUÁT
Tòa Bạch Ốc đã dự trù trong nhiều tháng cho chuyến thăm bất ngờ kéo dài 6 giờ của Tổng thống (TT) Joe Biden tới Kyiv để gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 20/2/2023, nhưng mãi đến hôm 17/2 [kế hoạch này] mới được “tiến hành,” các quan chức chính phủ nói với các ký giả trong một cuộc họp qua điện đàm sau khi TT Biden rời khỏi quốc gia đang gặp khó khăn này mà không tiết lộ thời gian và cách thức ông làm như vậy.
Phó Cố vấn An ninh Quốc gia John Finer cho biết: “Chuyến thăm này đã được dự trù tỉ mỉ trong nhiều tháng, đồng thời có sự tham gia của một số văn phòng trong tòa Bạch Ốc, tất nhiên là có văn phòng của Chánh văn phòng, NSC [Hội đồng An ninh Quốc gia], và Văn phòng Quân sự tòa Bạch Ốc, cũng như một số ít đồng sự từ Ngũ Giác Đài, Cơ quan Mật vụ, và còn có cộng đồng tình báo.”
Ông nói: “Chỉ một số ít người trong mỗi tòa nhà này tham gia vào việc sắp xếp cho hoạt động an ninh,” bao gồm cả việc đánh giá các mối đe dọa.
TT Biden “đã được thông báo đầy đủ về từng giai đoạn của kế hoạch này cũng như mọi tình huống bất ngờ có thể xảy ra, sau đó đưa ra quyết định cuối cùng là ‘đi’ hoặc ‘không đi’ sau cuộc thảo luận tại Oval Office, và qua điện thoại với một số thành viên chủ chốt trong nội các an ninh quốc gia của ông ấy, hôm 17/2,” ông Finer cho biết.
Hôm 18/2, Tổng thống Biden đã xuất hiện trước công chúng khi đi ăn tối cùng Đệ nhất phu nhân Jill Biden tại Washington DC. Trong lúc ông đang thưởng thức bữa ăn bên ngoài, các quan chức Mỹ đã liên lạc với Nga để thông báo về chuyến thăm của ông. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho biết, Washington đã thông báo cho Moscow rằng ông Biden đến Kiev nhằm “mục đích giảm xung đột”.
Sau bữa tối tại Washington, Tổng thống Biden không xuất hiện trước công chúng cho đến sáng 20/2. Lịch trình công khai của ông không đề cập chuyến đi này. Phóng viên tháp tùng tổng thống cũng không hề hay biết Kiev là điểm đến cuối của họ trước khi đi cùng tổng thống vào đêm 19/2. Chỉ có 2 nhà báo trên máy bay thay vì 13 người như thông lệ. Các thiết bị điện tử của họ bị tắt nguồn và chuyển giao cho Nhà Trắng. Một số ít nhà báo đang hoạt động tại Ukraine đã được yêu cầu đến khách sạn ở trung tâm thành phố Kiev vào sáng 20/2 nhưng họ không nhận được bất cứ thông báo nào về chuyến thăm của tổng thống.
Để giữ an ninh tuyệt đối bí mật cho chuyến đi, Washington đã đánh lạc hướng dư luận khi tòa Bạch Ốc loan tin vào tối thứ Hai 20/2 (giờ Washington DC) rằng Tổng thống Biden sẽ thực hiện chuyến thăm Ba Lan. Tuy nhiên, The Washington Post và The New York Times cho biết, theo một nhóm nhỏ phóng viên đi cùng Biden đến Kyiv, Tổng thống Biden thật ra đã rời Washington vào khoảng 4 giờ sáng Chủ nhật 19/2. Các nhà báo đi cùng Biden cho biết họ phải cam kết giữ bí mật những chi tiết theo thời gian thực về chuyến công du của tổng thống cho đến khi ông ấy rời đi.
Ông đi cùng với một nhóm nhân viên tháp tùng “vô cùng ít ỏi” bao gồm “về căn bản là một số phụ tá thân cận nhất của ông ấy” — chi đội thuộc Cơ quan Mật vụ của ông ấy, bao gồm một phụ tá quân sự mang “Nuclear football” (“Vali hạt nhân”), Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan, Phó Chánh văn phòng Jen O’Malley Dillon, Giám đốc Điều hành Oval Office Annie Tomasini, một nhóm y tế nhỏ, nhiếp ảnh gia chính thức của Tòa Bạch Ốc và hai ký giả.
Đoàn xe âm thầm rời Toà Bạch Ốc lúc 3:30 sáng. Trời tối om om. Tổng Thống Joe Biden và đoàn tùy tùng lẳng lặng leo lên chiếc Air Force C-32 thay vì chuyên cơ Air Force One rình rang như thường lệ. Boeing C-32 là phiên bản chở khách đặc biệt của loại Boeing 757, thuộc Không quân Hoa Kỳ. C-32 chuyên chở các lãnh đạo của Hoa Kỳ tới các địa điểm trên khắp thế giới. Khách hàng chủ yếu là phó tổng thống Hoa Kỳ, khi đó nó sử dụng tên hiệu là “Air Force Two”, Đệ nhất phu nhân và các thành viên khác của nội các Hoa Kỳ và Nghị viện Hoa Kỳ. Chiếc Boeing 757 bình thường chỉ dùng để bay đến những phi trường nhỏ, lần này được trưng dụng cho một chuyến đi xa đầy nguy hiểm trong bí mật tuyệt đối. Tất cả rèm cửa sổ đều được kéo xuống, che kín mít.
Chuyên cơ SAM-060
“Rõ ràng, tất cả điều này đã được làm việc rất chặt chẽ giữa Tòa Bạch Ốc và các quan chức cao cấp nhất của chính phủ Ukraine, những người đã trở nên khá thành thạo trong việc đón tiếp các vị khách cao cấp, mặc dù không phải ai cũng thích điều này” với một cuộc chiến đang diễn ra và không có lực lượng vũ trang Hoa Kỳ tham gia, ông Finer nói.
BẢO VỆ KHÔNG PHẬN
Để đảm bảo sự an toàn cho Tổng thống Joe Biden trong chuyến thăm này, Mỹ đã phối hợp với các đồng minh triển khai những biện pháp an ninh lớn chưa từng có.
Theo AP, chiếc C-32 mà ông Biden sử dụng trong chuyến bay rời nước Mỹ có số hiệu “SAM060” (viết tắt của Special Air Mission, tạm dịch là Nhiệm vụ không quân đặc biệt). Máy bay rời căn cứ không quân Andrews vào lúc 4h15 sáng 20/2 (giờ địa phương).
Máy bay dừng ở Đức trong một khoảng thời gian để tiếp nhiên liệu, sau đó tắt bộ phát tín hiệu trong khoảng 1 giờ đồng hồ cho đến khi tới sân bay Rzeszow của Ba Lan – nơi từng là điểm trung chuyển vận chuyển vũ khí phương Tây và đưa các nhân vật quan trọng vào Ukraine. Một quan chức Mỹ cho biết, Tổng thống Biden đã băng qua biên giới Ba Lan tới Ukraine bằng tàu hỏa, tránh không phận Ukraine. Đến 8h sáng 20/2 (giờ địa phương), ông Biden đã khiến cả thế giới ngạc nhiên khi có mặt tại Kiev.
Trong thời gian ông Biden ở Kiev, các máy bay giám sát của Mỹ bao gồm E-3 Sentry và máy bay RC-135W Rivet Joint liên tục theo dõi Kiev từ không phận Ba Lan. Lộ trình tới Ukraine của ông Biden vẫn được giữ kín cho tới khi ông rời khỏi đất nước này.
Theo một số nguồn tin, các máy bay chiến đấu của NATO hoạt động gần biên giới Ukraine luôn sẵn sàng đẩy lùi bất cứ mối đe dọa nào và các đặc nhiệm Mỹ trên chiếc V-22 Osprey sẵn sàng sơ tán Tổng thống Mỹ nếu có bất cứ điều gì rủi ro xảy ra.
Ông Sullivan nói với các phóng viên rằng “khi đến quốc gia này, tổng thống rất tập trung vào việc bảo đảm rằng ông ấy tận dụng tối đa thời gian của mình trên thực địa, điều mà ông ấy biết là sẽ rất hạn hẹp. Vì vậy, ông ấy khá tập trung vào cách tiếp cận cuộc trò chuyện với Tổng thống Zelensky.”
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden ngồi trên một xe lửa khi đọc bài diễn văn đánh dấu một năm cuộc chiến ở Ukraine sau một chuyến thăm bất ngờ đến gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, tại Kyiv hôm 20/02/2023. (Ảnh: Evan Vucci/ POOL/AFP qua Getty Images)
TT Biden tại nhà ga Kiev
Các quan chức này không cho biết ông Biden đến Kiev bằng cách nào nhưng cho biết ông đã đến đó vào khoảng 8 giờ sáng giờ địa phương và đến Cung điện Mariinsky, nơi ông gặp TT Zelensky và đệ nhất phu nhân Ukraine Olena Zelenska vào khoảng 8 giờ 30 phút sáng.
Tổng thống Joe Biden và vợ chồng Tổng thống Volodymyr Zelensky tại Kyiv ngày 20 Tháng Hai 2023 (UKRAINIAN PRESIDENCY/Anadolu Agency via Getty Images)
Tổng thống Joe Biden (phải) được Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (trái) chào đón trong một chuyến thăm ở Kyiv, Ukraine, hôm 20/02/2023. (Ảnh: Dimitar Dilkoff/AFP/Getty Images)
Một ký giả của The Associated Press, người đi cùng ông Biden, đã đưa tin rằng tổng thống và nhóm của ông đã bay trên một chiếc C-32 của Lực lượng Không quân — một chiếc Boeing 757 đã được cải tiến. Nhóm đã rời căn cứ Andrews lúc 4 giờ 15 phút sáng và dừng lại ở Đức để tiếp nhiên liệu, sau đó bộ tiếp sóng của phi cơ đã bị tắt trong chuyến bay kéo dài một giờ tới Rzeszow, Ba Lan — tại phi trường mà qua đó hàng tỷ dollar vũ khí phương Tây và các vị khách VIP đã được đưa tới Ukraine.
New York Times đưa tin chuyến đi bí mật của ông Biden đến Ukraine được thực hiện bằng tàu hỏa từ biên giới Ba Lan. Từ đó, nhóm đã lên một chuyến tàu cho chuyến đi qua đêm kéo dài khoảng 10 giờ tới Kiev.
Khi đến Cung điện Mariinsky, ông Biden và ông Zelensky đã hội ý trong hơn hai giờ.
“Hai vị tổng thống này đã có một cuộc thảo luận chi tiết về tình hình chiến trường và các mục tiêu của Ukraine đối với sự ủng hộ và viện trợ quân sự mà chúng tôi đã cung cấp cũng như các vũ khí trong tương lai,” ông Sullivan nói. “Tôi sẽ không đi sâu vào chi tiết cụ thể của những thứ đó vì hôm nay chúng tôi không công bố các vũ khí mới. Nhưng những gì tôi sẽ nói là đã có một cuộc thảo luận tốt về chủ đề này.
“Tôi nghĩ rằng cả hai vị tổng thống này đều đã đưa ra quan điểm của họ về một số vũ khí khác nhau đã được báo chí đưa tin, cả gần đây và trong vài tháng qua. Và tôi sẽ không nói gì thêm về việc đó.”
Trước 11 giờ 30 phút sáng, TT Biden đã rời khỏi cung điện này và đến Tu viện Mái vòm Vàng của Thánh Michael (St. Michael) ở Kiev, nơi ông và ông Zelensky đã đặt vòng hoa tại một đài tưởng niệm những người thiệt mạng trong cuộc giao tranh với Nga kể từ năm 2014. Sau đó, TT Biden đến Đại sứ quán Hoa Kỳ ở Kyiv vào khoảng giữa trưa và đoàn xe hộ tống của ông được cho là rời đi ngay trước 1 giờ chiều.
Trước 2 giờ chiều theo giờ địa phương, các quan chức Tòa Bạch Ốc và các ký giả tháp tùng ông Biden cho biết tổng thống đã rời Kiev nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết. Được biết, ông đã ở Warsaw một thời gian ngắn sau đó, nơi ông sẽ bắt đầu một chuyến đi dự kiến tới Ba Lan với một bài diễn văn vào ngày 21/02. Các quan chức Tòa Bạch Ốc cho biết chuyến thăm này thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ trước ngày kỷ niệm cuộc xâm lược của Nga, cùng với việc ông Biden tuyên bố “Hoa Kỳ sẽ tiếp tục sát cánh cùng Ukraine trong cuộc xung đột này.”
Trong chuyến thăm của mình, TT Biden đã cam kết sẽ viện trợ thêm 500 triệu USD, cung cấp đạn pháo, hỏa tiễn chống tăng, và radar giám sát trên không, nhưng không cung cấp vũ khí tân tiến mới mà Kyiv đang yêu cầu, bao gồm cả phản lực cơ.
“Ông ấy rất hào hứng với chuyến đi này,” ông Sullivan nói. “Tôi nghĩ ông ấy cảm thấy điều thực sự quan trọng là được đứng cạnh Tổng thống Zelensky và nói theo cách mà ông ấy đã làm ngày hôm nay và truyền tải những thông điệp mà quý vị đã nghe từ ông ấy … Thành thật mà nói, chuyến đi từ Hoa Thịnh Đốn là một chuyến đi có thể thực sự đoán trước rằng đây là một thời điểm quan trọng, và rằng tổng thống đang đứng trước thời điểm này và cảm thấy mình có một sứ mệnh phải đảm nhận và ông rất háo hức thực hiện. Ông ấy muốn làm điều đó.”
NHỮNG CHI TIẾT CUỐI
Tổng thống Joe Biden (trái) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (phải) tham dự một cuộc họp báo ở Kyiv, Ukraine, hôm 20/02/2023. (Ảnh: Dimitar Dilkoff/AFP/Getty Images)
Tổng thống Joe Biden đến Giáo đường St. Sophia tại trung tâm Kyiv (ảnh: Kay Nietfeld/picture alliance via Getty Images)
Không như các nhà lãnh đạo thế giới khác đến Kyiv và được đưa đến những địa điểm đầy vết sẹo chiến tranh trong năm qua, Tổng thống Biden tránh xa tất cả những địa điểm như vậy vì lý do an ninh. Đệ nhất phu nhân Jill Biden đã có chuyến thăm bất ngờ tới miền Tây Ukraine vào Ngày của Mẹ vào Tháng Năm 2022. Chuyến công du của Biden được thực hiện chớp nhoáng. Khoảng 2 giờ chiều địa phương cùng ngày, Tổng thống Hoa Kỳ đã rời Kyiv.
Trong một ghi chú gửi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nằm trong sổ lưu bút của Cung điện Mariinskyi, nơi ở chính thức của tổng thống Ukraine, TT Biden viết:
“Tôi rất vinh dự khi được chào đón một lần nữa ở Kyiv. Trong tình đoàn kết và hữu nghị, tôi ủng hộ những người dân Ukraina yêu chuộng tự do. Ngài Tổng thống, xin hãy đón nhận sự kính trọng sâu sắc nhất của tôi đối với lòng quả cảm và khả năng lãnh đạo của ngài. Slava Ukraini!”
Cụm từ tiếng Ukraina ở cuối là viết tắt của “Vinh quang cho Ukraina.”
THAM KHẢO
- Bài viết “Tổng thống âm thầm vào vùng chiến sự: Chi tiết đằng sau kế hoạch bí mật thăm Ukraine của ông Biden” đăng trên mạng The Epoch Times ngày 21/2/2023
- Bài viết “Tổng thống Biden được bảo vệ như thế nào trong suốt hành trình tới Ukraine?” đăng trên mạng VOV ngày 21/2/2023.
*****